Dziembowski.pl
Zbigniew Dziembowski
Tel: (+48) 322 380 680 | Fax: (+48) 322 380 680 | Email: zbigniew(@)dziembowski.pl
Zbigniew Dziembowski | Tel./Fax: (+48) 322 380 680 | Email: zbigniew(@)dziembowski.pl
HERALDYKA LITEWSKA I BIAŁORUSKA
Wielkie
Księstwo
Litewskie
zamieszkiwały
przede
wszystkim
narody
słowiańskie
(przodkowie
dzisiejszych
Białorusinów
i
Ukraińców),
zaś
plemiona
bałtyckie
(przodkowie
dzisiejszych
Litwinów)
zasiedlały
głównie
tereny
dzisiejszej
Litwy.
Językiem
urzędowym
był
słowiański
język
ruski.
W
tym
języku
spisano
m.in.
Statuty
Wielkiego
Księstwa
Litewskiego
i
prowadzono Metrykę Litewską.
Od
początku
XIV
w.
Wielkie
Księstwo
Litewskie
pod
władzą
Giedyminowiczów
i
Jagiellonów
jednoczyło
księstwa
ruskie
pod
swoim
zwierzchnictwem
konkurując
z
Wielkim
Księstwem
Moskiewskim.
W
pewnym
momencie
granica
Wielkiego
Księstwa Litewskiego zbliżyła się do Morza Czarnego na południu oraz na około 130 km od Moskwy na wschodzie.
W
1385
r.
Korona
Polska
i
Wielkie
Księstwo
Litewskie
zawarły
unię
personalną
(unia
w
Krewie).
Państwa
były
połączone
pod
panowaniem
jednego
władcy,
ale
zachowały
odrębność.
W
zasadzie
dopiero
w
1569
r.,
za
panowania
Zygmunta
Augusta,
na
sejmie
w
Lublinie
doszło
do
zawarcia
unii
realnej.
Oba
państwa
utworzyły
Rzeczpospolitą
Obojga
Narodów.
Herb Litwy wraz z polskim Orłem stanowiły wspólny Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
W
dniu
2
października
1413
r.
Korona
Polska
i
Wielkie
Księstwo
Litewskie
zawarły
w
Horodle
kolejną
unię,
by
utrwalić
związek
obu
państw.
Unia
horodelska
potwierdzała
wspólną
politykę
obu
państw,
wprowadziła
instytucję
odrębnego
wielkiego
księcia
na
Litwie
wybieranego
przez
króla
Królestwa
Polskiego
za
radą
i
wiedzą
bojarów
litewskich
oraz
panów
polskich,
wspólne
sejmy
i
zjazdy
polsko-litewskie,
urzędy
wojewodów
i
kasztelanów
na
Litwie,
a
litewską
szlachtę
katolicką
zrównała
z
polskimi
rodami.
W
wyniku
unii
horodelskiej
do
polskich
rodów
herbowych
przyjęto
47
rodów
bojarskich.
Na
Litwę
przeniesione
zostały
herby:
Abdank
•
Bogoria
•
Bychawa
•
Ciołek
•
Doliwa
•
Dołęga
•
Dryja
•
Działosza
•
Dębno
•
Gierałt
•
Godziemba
•
Gryf
•
Grzymała
•
Janina
•
Jastrzębiec
•
Jelita
•
Korczak
•
Kot
Morski
•
Leliwa
•
Lis
•
Łabędź
•
Łodzia
•
Nałęcz
•
Nowina
•
Odrowąż
•
Ogończyk
•
Oksza
•
Ossoria
•
Pierzchała
•
Pobóg
•
Pomian
•
Poraj
•
Półkozic
•
Rawicz
•
Rola
•
Sulima • Syrokomla • Szreniawa • Świnka • Topacz • Topór • Trzaska • Trąby • Wadwicz • Wąż • Zadora • Zaremba.
W
ten
sposób
litewska,
białoruska
i
ukraińska
szlachta
Wielkiego
Księstwa
Litewskiego
weszła
w
orbitę
polskiego
systemu
heraldycznego,
a
heraldyka
rodowa
litewsko-białoruska
i
ukraińska
rozwijały
się
w
ramach
tego
systemu,
przystosowując
do
jego
wzorców
własne
wcześniejsze
tradycje
heraldyczne.
W
tym
okresie
herby
dość
szybko
zatracają
charakter
rycerskich
znaków
rozpoznawczych.
Używane
są
przede
wszystkim
na
pieczęciach,
portretach,
nagrobkach
lub
fasadach
domów
szlacheckich.
Większość
szlachty
Wielkiego
Księstwa
Litewskiego
przyjmuje
z
czasem
herby
polskie,
lecz
część
używa nadal dawnych znaków pieczętnych, określanych jako "herby własne" tych rodów.
Wizerunek
na
pieczęci
był
utożsamiany
z
herbem,
przekształcał
się
w
herb.
W
ten
sposób
powstały
herby
wielu
miejscowych
rodów,
które
nie
przyjęły
herbów
polskich
i
zachowały
swe
dawne
znaki
pieczętne.
Umieszczane
na
tarczach
herbowych
i
ozdabiane
według
europejskich
reguł
heraldycznych
stare
znaki
rodowe
świadczą
o
dawnym
pochodzeniu
rodów
litewsko-białoruskich
i
podkreślają
pewną
odrębność
szlachty
Wielkiego
Księstwa
Litewskiego
we
wspólnej
Rzeczypospolitej.
Z
czasem
również
te
herby
umieszczane
w
wydawanych
od
XVI
w.
polskich
herbarzach,
zostały
zaadoptowane przez heraldykę polską.
Herb SAPIEHA
Herb książęcy Sapieha - w polu I czarnym Lilie
Sapiehów, w polu II czerwonym polski herb
Lis, w polu III niebieskim herb Ręka, w polu IV
czerwonym Pogoń Litewska.
więcej
Herb RADWAN odm.
Odmiana polskiego herbu szlacheckiego
RADWAN - odmiana Judycki 'herb własny'.
więcej
Herb CHODKIEWICZ
Herb Chodkiewicz - połączenie polskich
herbów szlacheckich KOŚCIESZA oraz GRYF. Z
tego rodu m.in. Jan Karol Chodkiewicz (1560-
1621), hetman wielki litewski.
więcej